η ξυρισμενη

Ένα από τα μεγαλυτερα ψεματα της εποχης μας το γεννησε και το συντηρει η αντιπολεμικη ρητορεια , ότι οι αμαχοι είναι τα αθωα θυματα των πολεμων.
Σιγουρα οι αμαχοι είναι θυματα αλλα δεν είναι αθωοι. Όταν βρισκουν την ευκαιρια είναι ικανοι για αποτροπαια εγκληματα. Πιο αποτροπαια από εκεινα των στρατιωτων. Γιατι τα διαπραττουν εκ του ασφαλους και γιαυτο ακομη πιο αδιστακτα.και γιατι διεκδικουν με καταπιεσμενη βουλιμια το μεριδιο τους από το φορο αιματος και πονου , που πληρωνουν οι αλλοι σε ένα πολεμο.
Στις 18 αυγουστου 1944 ο φωτορεπορτερ robert capa αποθανατισε αυτή τη σκηνη στη γαλλικη πολη charters , που μολις ειχαν απελευθερωσει οι συμμαχοι. Η κουρεμενη γυναικα που διαπομπευεται από το πληθος εκανε το μωρο που κραταει στην αγκαλια της με ένα γερμανο, δηλαδη μ’ενα κατακτητη. Αυτή είναι η τιμωρια της ή μαλλον η πρωτη από τις τιμωριες που θα υποστει και που θα διαρκεσουν ισως οσο η υπολοιπη ζωη της .

Ξερουμε ότι τετοιοι δημοσιοι εξευτελισμοι γυναικων εγιναν σε πολλες χωρες που μολις ειχαν απαλαγει από τη γερμανικη κατοχη . και στην ελλαδα επισης. Οι γυναικες που διαπομπευονταν δεν ηταν συνεργατιδες των γερμανων . απλως (αν και στη πραγματικοτητα δεν ηταν καθολου απλο)ειχαν ερωτικες σχεσεις με γερμανους στρατιωτες, που αλωστε δεν ξερουμε τι γνωμη ειχαν για τον χιτλερ και τον πολεμο.αυτο όμως , δεν θεωρηθηκε ελαφρυντικο. Σε ένα πολεμο οι πραξεις των ανθρωπων χανουν την ατομικη σημασια τους κι ερμηνευονται μονο συμβολικα. Ο ερωτας για ένα στρατιωτη του εχθρου σημαινει συμφιλιωση με τον εχθρο, δηλαδη προδοσια . ακομη και σημερα , είναι πολύ πιθανο ότι πολλοι θα δουν αυτή τη φωτογραφια χωρις καμια συμπαθεια για την γυναικα που διαπομπευεται , κρινοντας την τιμωρια της δικαιη , εφοσον δικαιος ηταν και ο αντιφασιστικος αγωνας. Γιατι δεν αληθευει καθολου ότι ο ερωτας ανικαται μαχαν . ισα ισα , στη μαχη με την ιδεολογικη νομιμοφροσυνη βγαινει παντα νικημενος στη συνειδηση των περισσοτερων ανθρωπων.
Δυο πραγματα μας κανουν ξεχωριστη εντυπωση στη φωτογραφια . το ένα είναι ο πραγματικα παλαικος χαρακτηρας της διαπομπευσης , συμμετεχουν ως και μικρα παιδια . το άλλο ακομη εντυπωσιακοτερο είναι η γιορταστικη ατμοσφαιρα της σκηνης , θα νομιζε κανεις ότι προκειται για λαικο πανηγυρι και όχι για ξεσπασμα της οργης του πληθους. Τα προσωπα ανδρων και γυναικων , πολιτων και ανταρτων, μεγαλων και μικρων δεν αντανακλουν μισος ή αγανακτηση , αλλα χαρα .ειναι ένα γελαστο πληθος , ένα πληθος που διασκεδαζει με την καρδια του . και με τι διασκεδαζει? Όχι με ένα ως χτες αγερωχο και σημερα ταπεινωμενο τυρανο , αλλα με μια ασημη , ανημπορη γυναικαπου σφιγγει στην αγκαλια της ένα μωρο. Οσοι βρισκουν αυτή τη διασκεδαση διεστραμενη δεν ξερουν τιποτε για την ανθρωπινη φυση. Η μαζα δεν συμπονει τον ανημπορο κα;ι τον δυστυχη απεναντιας τον μισει και επιζητει την εξοντωση του. Ο πολεμος της προσφερει αφθονες δικαιολογιες που νομιμοποιουν αυτή την επιθυμια της και αφθονες ευκαιριες να την πραγματοποισει.

Υπαρχει μια ακομη γνωστοτερη φωτογραφια από τον β παγκοσμιο πολεμο. Δειχει ένα γερμανο στρατιωτη να πυροβολει σχεδον εξ επαφης μια άλλη μανα που κι αυτή σφιγγει στην αγκαλια της το μωρο της . είναι μια ανατριχιαστηκη σκηνη , όπως συμφωνουν ολοι. Στη παρουσα όμως φωτογραφια , το πληθος εκτελει την ανυπερασπιστη μανα με τη χλευη. Οι δυο σκηνες είναι απολυτως ταυτοσημες. Αλλα η δευτερη δεν προκαλει σε ολους αισθηματα αποτροπιασμου. Όχι επειδη το γελιο δεν σκοτωνει – ξερουμε καλα ποσο θανατηφορο μπορει να είναι , αλλα σαυτη τη περιπτωση η εκτελεση είναι νομιμοποιημενη. Μεσα στο ανωνυμο πληθος , για το οποιο η ιστορια θα γραψει ότι αδικηθηκε , υπεφερε , αντισταθηκε και νικησε , οι περισσοτεροι ανδρες και γυναικες που το αποτελουν μπορουν να κρυψουν την ατομικη λυποψυχια τους , τον τομαρισμο τους, τον δικο τους , πολύ δειλο συμβιβασμο με τον εχθρο,και αν απενοχοποιηθουν, να εξαγνιστουν , εκμηδενιζοντας τον ξεμοναχιασμενο, εκθετο ομοιο τους.

Ας παρατηρησουμε καλυτερα το γελιο του πληθους στη φωτογραφια. Δεν γελουν ολοι με τον ιδιο τροπο. Το γελιο των γυναικων είναι πιο εκδηλο, πιο επιθετικο, θα ελεγε κανεις ότι οι γυναικες προσπαθουν να τονισουν οσο μπορουν περισσοτερο τη διαφορα τους από την ομοφυλη τους που διαπομπευεται, σαν να αισθανονται ότι δινουν εξετασεις σεξουαλικου πατριωτισμου. Οι ανδρες αντιθετα, με εξαιρεση τον ενστολο στη δεξια ακρη της φωτογραφιας , χαμογελουν αδιορατα και από καποια αποσταση , η ικανοποιηση δεν κρυβεται στα προσωπα τους αλλα είναι περισσοτερο εσωτερικη, υπογεια, και οι τεντωμενοι λαιμοι προδιδουν μια διεγερση αλλου ειδους.τα δυο παιδια τελος, τα δυο μικρα κοριτσια , χαμογελουν ενοχα και φοβισμενα, σαν να νοιωθουν ότι από στιγμη σε στιγμη καποιος μεγαλος μπορει να τα χαστουκισει γι’αυτο που κανουν.

Η αντιδραση ολων, και πιο πολύ των παιδιων , είναι αποκαλυπτικη. Γιατι το θεαμα είναι στην κυριολεξια ασεμνο, μια πραξη επιδεικτικης ασελγειας πανω σε κατι που οι ανθρωποι εχουν μαθει να σεβονται και να φυλαγουν. Το στιγμα της πορνης για την γυναικα που ερωτευτηκε λαθος ανδρα , ο συμβολικος ευνουχισμος της με το κουρεμα , η δημοσια περιφορα της ακρωτηριασμενης γυναικειας φυσης και προπαντος ο χλευασμος της ιδιας της μητροτητας, καθως και η γυναικα που διασυρεται , εχει στραμμενη , ακομη και τη στιγμη της εσχατης ταπεινωσης της, ολη την προσοχη και τη φροντιδα στο μωρο της . όλα αυτά ποτιζουν τη κατακραυγη του πληθους με το στηγμα της λαγνειας . οι εμπνευστες της ασεμνης παραστασης είναι επισης πρωταγωνιστες και θεατες της. Βεβηλωνουν ότι οι ιδιοι ευλαβουνται , γαυριαζονται με ότι οι ιδιοι εχουν ανακυρηξει σε ταμπου . ο πολεμος είναι η πιο ακραια μορφη πορνογραφιας.

Μεσα στη γελαστη αναισθησια που πλημυριζει τη σκηνη, το κουρεμενο κεφαλι της αποσυναγωγηςπου σκυβει πανω από το επισης αποβλητο μωρο της με μια εκφραση καρτερικης αφωσιωσης , που η στερεοτυπια της θα μας ενοχλουσε σε άλλες περιστασεις , γινεται σανιδα σωτηριας για τον πανικοβλητο ανθρωπισμο. Είναι μεγαλη δοκιμασια για την συνειδηση, όταν σε ένα πολεμο την τιμη του ανθρωπου σωζει ο εχθρος ή ο ατιμασμενος . αλλα τετοιους σκληρους τροπους διαλεγει η ιστορια για να γιατρεψει αυτους που την νομιζουν συμμαχο τους.